Een paar dagen terug bezocht ik de Canadese militaire begraafplaats in Groesbeek. Ik ken de plek van mijn militaire opleiding in Nijmegen, in 1978. Sindsdien bezoek ik de Cemetery iedere vier, vijf jaar. En altijd weer maakt het beeld van ruim 2.600 graven in dat mooie stuk Nederland een verpletterende indruk. Van die 2.600 graven zijn er ruim 2.300 van Canadezen, die eind 1944 en vooral begin 1945 het leven lieten bij de bevrijding van ons land. Er liggen ruim 200 Britse militairen, precies één Nederlander en nog wat andere nationaliteiten.
Verder op de begraafplaats: een monument bestaande uit twee halfopen gebouwtjes. Daarin – op de muren – namen van nog eens meer dan 1.000 soldaten waarvan de stoffelijke overschotten nooit, met vermelding van naam en andere gegevens, begraven konden worden.
Ook op déze begraafplaats is het altijd erg stil. Je hoort wat verkeer op de aangrenzende Zevenheuvelenweg, die een kleine 100 meter van de graven ligt. Storend is dat niet. Verder vogelgeluiden en de wind, die op deze heuvel altijd door de eiken ruist. Bijna voortdurend valt de motregen op mijn paraplu, die mij en mijn camera beschermt tegen de nattigheid.
De begraafplaats is perfect onderhouden; ook vandaag zijn er twee tuinlieden in de weer met het opruimen van groenafval dat her en der ligt. De machtige eiken hebben deze herfstdag al een groot deel van hun bladerdek afgeschud. Ik voel tientallen eikels onder mijn schoenzolen kraken als ik langs de graven slenter.
Bij sommige graven staan bloeiende plantenbakken of liggen verse bloemen.
Bezoekers (vaak nakomelingen of andere familieleden) staken soms een Canadees vlaggetje in de bodem.
Ik lees de namen, de rangen, de leeftijd en de persoonlijke boodschappen die op bijna alle graven staan. Verbijsterend jong zijn de meesten gestorven. Al zie je ook dertigers, velen zijn slechts tussen de 18 en 23 jaar geworden. Ik reken terug hoe oud de 20-jarigen vandaag geweest zouden zijn. Ze zijn ruim 68 jaar geleden gesneuveld, en dus zouden ze vandaag zo’n 88 jaar geweest zijn. De leeftijd die mijn vader vandaag ook gehad zou hebben. En als je daarover doordenkt, realiseer je je pas wat een ongelooflijk offer al die tienduizenden soldaten voor ons en andere landen hebben gebracht. Want dit is maar één van de talloze War Cemeteries in Europa natuurlijk.
Deze helden hebben – in ieder geval de meeste – nooit de kans gekregen om te trouwen en vader te worden. Laat staan opa. Een normaal arbeidzaam leven zat er ook niet in. En ga zo maar door. Allemaal dingen die voor deze gesneuvelde mannen niet waren weggelegd. Zij moesten vechten om ons te bevrijden van een rassen hatende dictator, en velen lieten het leven daar bij.
Wat moeten wij hen daar dankbaar voor zijn! Onbeschrijflijk!